بررسی کامل سیستم آموزشی و آموزش و پرورش کانادا
کشور کانادا از سیستم آموزشی مجهز و بسیار قوی بهره مند می باشد که به صورت استانی یا ایالتی مدیریت می شود . کلیات این سیستم آموزشی تحت نظارت دولت فدرال می باشد و تا حدود زیادی استاندار های آموزشی در همه استانها یکسان است اما در برخی از استان ها اختلاف های آموزشی ممکن است وجود داشته باشد .
کانادا نیز مانند سایر کشور ها سیستم آموزشی خصوصی و دولتی وجود دارد قریب به 6 درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) این کشور به سیستم آموزش تخصیص داده شده که به عبارتی کانادا در صدر کشورهای توسعه یافته در جهت تخصیص بودجه بخش آموزش قرار دارد.
لذا علاقمندان زیادی متقاضی ویزای تحصیلی این کشور هستند. علت این امر را می توان سیستم آموزشی منحصر به فرد و به روز آن برشمرد.
بنابرین علاقه مندان برای درخواست ویزای تحصیلی بهتر است به کارشناسان و مشاوران مجرب کانادا از ایران برای معرفی گزینه های برتر تحصیل مراجعه نمایند زیرا رشته ها و فرصت های بیشماری بنابر سابقه تحصیل و یا آینده شغلی قابل ارایه می باشد.
براساس اطلاعات وبسایت آموزش و پرورش کانادا ، سیستم آموزشی کانادا در بردارنده انواع مدارس خصوصی و دولتی از قبیل موسسات فنی/ کالج‌های استانی (community colleges)، کالج‌های فنی و حرفه‌ای (Career colleges)، مدارس زبان، مدارس متوسطه، کمپ‌های تابستانی، کالج‌های دانشگاهی و دانشگاه‌ها است.
براساس گزارش اخیر BBC، در آخرین آزمون بین‌المللی Pisa که توسط سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) برگزار شد، سیستم آموزشی کانادا به عنوان یکی از برترین‌های دنیا با کسب عنوان سومی در مهارت‌های خواندن، ریاضیات و علوم در بین بیش از ۶۵ کشور مطرح جهان، در کنار آموزش و پرورش کشورهایی نظیر آمریکا، انگلیس و فرانسه قرار گرفته است.
به طور کلی، در سیستم آموزشی کانادا والدین می‌توانند کودکان ۴ و ۵ ساله خود را به صورت داوطلبانه برای مدت زمان یک تا نهایتا دو سال در مهدکودک ثبت‌نام کنند؛
سیستم آموزشی کانادا در مقطع دبستان و راهنمایی
سیستم آموزشی کانادا در مقطع دبستان یا همان Elementary از سطح ۱ تا ۸ است ( سن ۶ یا ۷ سالگی تا ۱۳ و یا ۱۴ سالگی) که در برخی از استانها نظیر انتاریو شامل دوره‌های دو ساله پیش دبستانی سطح Junior JK و Senior SK نیز می‌شود؛ البته لازم به ذکر است که دوره‌های مهد کودک اختیاری بوده و به استثنای مقاطع ابتدایی تا متوسطه، در هیچ جای کانادا اجباری نیست.
در برخی از استانها و ایالات کانادا مقطع راهنمایی (Middle school) که به اسامی junior high school و senior public school نیز معروف است، پس از مقطع ابتدایی به اجرا در می‌آید، اما براساس سیستم آموزشی کانادا در اکثر استانها، مقطع راهنمایی از سطح ۶ تا ۹ (سن ۱۲ تا ۱۵سالگی) ادامه می‌یابد.
سیستم آموزشی کانادا در اکثر مدارس ابتدایی و راهنمایی به صورت ترمی و یا دوره‌های سه ماهه است، از این رو محاسبه سطح و نمره معدل دانش آموز در انتهای هر ترم انجام می‌گیرد و در انتهای سال میانگین کل معدل محاسبه می‌شود.
زبان
طبق قوانین سیستم آموزشی کانادا، دانش‌آموزان بین‌المللی مقطع دبستان و راهنمایی حق انتخاب تحصیل به زبان انگلیسی و فرانسه و یا هر دو را دارند.البته در استان کبک آموزش دروس در مدارس دولتی برای دانش‌آموزان بین‌المللی به زبان فرانسه است، مگر اینکه والدین بخواهند فرزند خود را در مدرسه انگلیسی زبان دولتی یا خصوصی کبک ثبت‌نام کنند.
براساس قوانین زبان‌آموزان انگلیسی آموزش و پرورش کانادا که در سال ۲۰۰۷ وضع شده است، دانش‌آموزان ELL شامل مهاجران تازه وارد از کشورهای دیگر و کودکانی که در کشور کانادا به دنیا آمده و یا در خانواده‌ای رشد کرده‌اند که به زبانی به غیر از انگلیسی صحبت میکنند، می‌شود.
براساس قوانین و برنامه‌های ELL آموزش و پرورش کانادا، دانش‌آموزان مقاطع ابتدایی و راهنمایی طرح زبان‌آموز انگلیسی می‌توانند براساس نیازهایشان به دو برنامه متمایز این طرح دسترسی داشته باشند:
زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم (ESL) برای آن‌دسته از دانش‌آموزانی که زبان اول و مادری‌شان چیزی به غیر از انگلیسی است و از مهارت‌های سوادآموزی و فرصت‌های آموزشی زبان اول برخوردار بوده‌اند؛
یاتوسعه سوادآموزی انگلیسی (ELD) برای آن‌دسته از دانش‌آموزانی که زبان اول و مادری‌شان چیزی به غیر از انگلیسی است و بخاطر محدودیت‌های تحصیلی قبلی کشور مبدا، از فرصت‌های گسترش مهارت‌های تحصیلی و سوادآموزی زبان بی بهره بوده‌اند.
ساعات و تقویم تحصیلی مدارس
سال تحصیلی مدارس آموزش و پرورش کانادا شباهت بسیار زیادی به سیستم آموزشی آمریکا دارد. کلاس‌ها از اوایل ماه سپتامبر ( شهریور) شروع شده و تا اواخر ماه جون (خرداد) برای حدود ۱۰ ماه ادامه دارد.
هزینه و شهریه تحصیلی مقاطع ابتدایی و راهنمایی
شهریه تحصیلی و سالانه مقاطع ابتدایی و راهنمایی آموزش و پرورش کانادا براساس نوع مدرسه ( دولتی، خصوصی- شبانه‌روزی)، مقطع تحصیلی و محله و شهر دانش‌آموز بین‌المللی، مقوله‌ای کاملا متغیر است که در ادامه به توضیح جزئیات آن خواهیم پرداخت.
آموزش و پرورش کانادا در دو صورت اجازه تحصیل و ثبت‌نام فرزندان مهاجرین و دانش‌آموزان بین‌المللی را در مدارس دولتی این کشور می‌دهد:
- در صورتی که یکی از والدین دانش‌آموز بین‌المللی مشغول تحصیل باشد و از مجوز کار یا تحصیل در کانادا با اعتبار بیش از یکسال برخوردار باشد، فرزند وی تحت عنوان Minor children مجاز است به تحصیل در هر یک از مقاطع مهدکودک (pre-school)، ابتدایی و راهنمایی (primary) و دبیرستان (secondary) مدارس دولتی کانادا بپردازد.در صورتی که یکی از والدین دانش‌آموز دارای حقوق شهروندی (Citizenship)گذرنامه و اقامت دائم کشور کانادا PR باشد، فرزند وی امکان ثبت‌نام و تحصیل رایگان در مدارس این کشور را خواهد داشت.اما مدارس خصوصی در سیستم آموزشی کانادا به هیچ وجه رایگان نبوده و شامل پرداخت شهریه می‌شوند.
شهریه اغلب مدارس خصوصی کانادا برحسب شهرت، محل استقرار ، خدمات، نوع مدرسه و سطح دانش‌آموز از ۸۰۰۰ هزار دلار تا ۶۰ هزار دلار در سال متغیر است! ؛ و تنها ۵ درصد از دانش‌آموزان کشور کانادا در این نوع مدارس به تحصیل مشغول هستند.
عموما در سیستم آموزشی کانادا، مدارس خصوصی شبانه‌روزی و یا همان boarding schools که دارای پانسیون و خوابگاه برای دانش‌آموزان هستند، گران‌ترین گزینه برای ثبت‌نام دانش‌آموزان مقاطع ابتدایی و راهنمایی محسوب می‌شوند
بررسی سیستم آموزشی در مقطع دبیرستان
سیستم آموزشی کانادا در مقطع دبیرستان که به نام‌های senior high school و secondary high school معروف است نشانه‌ای از پایان سطوح اجباری آموزش و پرورش کانادا است. به طور معمول مقطع دبیرستان در سیستم آموزشی کانادا از سطح ۹ ( سنین ۱۴ و ۱۵ سالگی) تا سطح ۱۲ (سنین ۱۷ تا ۱۸) ادامه دارد.
مدارس مقطع دبیرستان نیز همچنین از انواع مختلفی نظیر دولتی، خصوصی، شبانه‌روزی، مدارس دخترانه، پسرانه و مذهبی کاتولیک و مسیحی برخوردار است.مقطع دبیرستان با اتمام سطح ۱۲ به استثنا استان کبک پایان می‌یابد.
براساس سیستم آموزشی کانادا، دانش‌آموزان چنانچه موفق به دریافت دیپلم نشده باشند می‌توانند از سن ۱۹ تا ۲۱ سالگی به تحصیل در مقطع دبیرستان ادامه دهند.
در ادامه قصد داریم تا به توضیح جزئیات سیستم آموزشی کانادا در مقطع دبیرستان و جوانب مختلف آن نظیر سیستم نمره و امتیازدهی، برنامه تحصیلی، زبان مورد نیاز، هزینه‌های تحصیلی و مواردی این چنینی بپردازیم:
علاوه بر واحدهای اجباری دانش‌آموزان میبایست واحدهای زیر را کامل کنند:
- ۱۲ واحد اختیاری
- الزامات سوادآموزی استانی
- حداقل ۴۰ ساعت فعالیت در مشارکت اجتماعی
دوره فعالیت مشارکت اجتماعی در سیستم آموزشی کانادا بدین منظور طراحی شده که دانش‌آموزان آگاهی خود را گسترش داده و نسبت به مسئولیت مدنی خود درک بیشتری پیدا کنند، آنها می‌توانند به طور فعالانه در پشتیبانی و تقویت اجتماعات و گروه‌های خود شرکت کنند.؛ همچنین دانش‌آموزان این شانس را دارند تا در مورد توانایی‌های خود و فرصت‌های کاری ممکن بیشتر بیاموزند.
لازم به ذکر است که دانش‌آموزان می‌توانند پیش از ورود به سطح ۹ و در تابستان ساعتهای مورد نیاز فعالیت در مشارکت اجتماعی(Community involvement) را بگذرانند .
زبان در مقطع دبیرستان
طبق قوانین آموزش و پرورش کانادا، بسیاری از مدارس کانادایی دوره‌های متمرکز و اختصاصی زبان انگلیسی را به عنوان زبان دوم (ESL) و یا زبان فرانسوی به عنوان زبان دوم (FSL) در برنامه‌های تحصیلی خود می‌گنجانند تا دانش‌آموزان این مقطع با کسب مهارت کامل زبان، برای دریافت پذیرش از کالج و یا دانشگاه در کشور کانادا آماده گردند.
لازم به ذکر است که متقاضیان ادامه تحصیل در مدارس کانادا می‌توانند تا پیش از سن ۱۸ سالگی بدون در دست داشتن هر یک از مدارک بین‌المللی زبان انگلیسی و یا فرانسه نظیر تافل، آیلتس و یا CAEL ، نسبت به دریافت پذیرش و ویزای تحصیلی کانادا اقدام کنند.
هزینه و شهریه تحصیلی
همانطور که پیش‌تر به این موضوع اشاره کردیم، در سیستم آموزشی کانادا، میزان هزینه‌ها و شهریه تحصیلی مدارس کانادا بسته به نوع ( دولتی، خصوصی، شبانه‌روزی و مذهبی)، مقطع تحصیلی دانش‌آموز بین‌المللی متقاضی ادامه تحصیل در این کشور و استان و منطقه مدرسه مورد نظر، موضوعی کاملا متغیر است.
به طور معمول برحسب قوانین آموزش و پرورش کانادا، مقطع دبیرستان همچون مهدکودک، ابتدایی و راهنمایی برای شهروندان و افراد دارای اقامت دائم این کشور رایگان بوده و تنها دانش‌آموزان بین‌المللی ملزم به پرداخت شهریه سالانه هستند.
به طور میانگین شهریه مدارس کانادایی برای دانش‌آموزان بین‌المللی برای یکسال تحصیلی یا معادل ده ماه از ۸۰۰۰ تا ۱۴۰۰۰ دلار کانادا بوده و این مبلغ برحسب شهرت، خدمات و تجهیزات مدارس خصوصی و یا شبانه‌روزی به ۶۰۰۰۰ دلار کانادا نیز خواهد رسید؛
همچنین لازم به ذکر است که مدارس مذهبی کانادا به طور میانگین با شهریه سالانه ۱۰۰۰۰ دلار، دارای کمترین میزان هزینه تحصیلی در میان مدارس خصوصی و دولتی این کشور هستند.
البته لازم به ذکر است که گزینه دیگری به نام Home Stay نیز برای دانش‌آموزان بین‌المللی موجود است که به واسطه آن می‌توانند با پرداخت سالانه حدودا ۱۰۰۰۰ دلار در حین تحصیل با خانواده‌ای کانادایی زندگی کرده و از محل اسکان مستقل و وعده‌های غذایی گرم برخوردار شوند و بدین شکل علاوه بر برخورداری از محفل گرم خانواده، با سرعت بیشتری با فرهنگ کانادایی و مهارت‌های زبانی آشنا شوند.
آموزش پس از دوره متوسطه در کانادا
سیستم آموزشی کانادا دارای شبکه وسیع و معتبری از کالج‌ها و دانشگاه‌های معتبر دنیاست و به عنوان یکی از برترین مقاصد تحصیلی دانشجویان بین‌المللی از سراسر جهان شناخته می‌شود.
به طور کلی در آموزش و پرورش کانادا، مقطع پس از دوره متوسطه یا همان post- secondary شامل انواع مختلف زیر می‌شود:
دانشگاه
کالج
موسسات
لازم به ذکر است که انواع مختلف آموزشگاه‌های عالی و معتبر در سیستم آموزشی کانادا قادر به ارائه انواع دیپلم، مدرک، درجه و گواهینامه هستند و متقاضیان ادامه تحصیل می‌توانند برای اطمینان از اعتبار و صلاحیت دانشگاه، کالج و یا موسسه تحصیلی مورد نظر به وبسایت رسمی CICIC مراجعه کنند.
عموما اکثر موسسات آموزشی مقطع post-secondary تحت نظارت آموزش و پرورش کانادا دارای دو ترم تحصیلی در هر سال می‌باشند که شامل ترم تحصیلی از ماه September (شهریور) تا December (آذر) و ترم تحصیلی January (دی) تا April (فروردین) می‌شود؛ همچنین دوره‌های تابستانی نیز ارائه می‌گردد.
